هوش هیجانی یا Emotional Intelligence چیست؟ چه کاربرد و تاثیراتی در زندگی ما دارد و چگونه از آن استفاده کنیم؟
هوش هیجانی ریشه در مفهوم هوش اجتماعی دارد که برای اولین بار در سال 1920 توسط ثراندایک کشف شد. هوش هیجانی در واقع هوش شناور است که مجموعه گسترده‌ای از مهارت های درون فردی و بین فردی را در بر می گیرد. دکتر دانیل گلمن، روانشناس برجسته آمریکایی آن را این گونه تعریف می کند:
“مجموعه مهمی که آن را هوش هیجانی می‌نامیم، شامل توانایی هایی است که فرد بتواند انگیزه خود را حفظ نماید. در مقابل ناملایمات پایداری نماید. و تکانش های خود را کنترل کند. و کامیابی را به تعویق بیاندازد. حالات روحی خود را تنظیم نماید. و نگذارد پریشانی خاطر، قدرت تفکر او را خدشه دارسازد. با دیگران همدلی کند و امیدوار باشد.”
شواهد بسیاری وجود دارد که اثبات می‌کند، افرادی که دارای مهارت هیجانی بالایی هستند درهر حیطه‌‌ای از زندگی موفق تر عمل می کنند. زیرا به مهارت عاطفی مطلوبی رسیده‌اند. و در زندگی خود خوشنودند و کارآمد هستند.
و دارای عادات فکری هستند که سبب می‌شود آن ها افرادی مولد و کارآمد باشند. در مقابل افرادی که دارای هوش هیجانی پایین‌تری نمی‌توانند در زندگی عاطفی خود تسلط کافی داشته باشند. اما در واقع درگیر کشمکش‌های درونی و ذهنی هستند. که موجب کاهش توانایی آن ها در انجام کارهایی که نیاز به تمرکز بالا و دید روشن تر دارد می شود.
برای درک بهتر این موضوع، در این مقاله با ذهن میلیاردر همراه باشید.
چگونه هوش هیجانی خود و دیگران را شناسایی کنیم؟
ابتدا به روش های موثر درباره شناسایی هوش هیجانی خود می پردازیم و سپس سراغ روش های شناسایی هوش هیجانی دیگران می‌رویم:
در وهله اول باید توجه خود را نسبت به حالات هیجانی خود معطوف کنیم. یعنی سعی کنیم خود را صادقانه مورد ارزیابی قرار دهیم. به هیجان ها و تجربه های گوناگون گذشته خود نگاهی بیندازیم. خوب فکر کنیم که چه احساس و چه واکنشی نسبت به آن ها در آن زمان داشته‌ایم؟ و این هیجان ها با چه فراوانی اتفاق می افتادند و چگونه آن ها را مدیریت می کردیم؟
پس سعی کنیم دفعات حالات هیجانی خود را تحت نظارت قرار دهیم زیرا نظارت آن باعث می‌شود یاد بگیریم احساسات خود را در همان لحظه‌ای که روی می‌دهند شناسایی کنیم. و واکنش های عاقلانه و ارادی از خود نشان دهیم.
در مرحله بعد باید سعی کنیم هوش هیجانی دیگران را با توجه به نشانه ها حالات هیجانی آن ها را حدس بزنیم و اطلاعات کافی درباره ی آن ها کسب کنیم. برای مثال در هنگام رخداد هر هیجان به تغییرات لحن، صدا، چشم‌ها، ابروها و زبان بدن آن ها توجه کنیم. و اینگونه نظارت خود را روی دیگران برای شناسایی هوش هیجانی‌شان بالا ببریم.
چگونه هوش هیجانی خود و دیگران را درک کنیم؟
حال می توانیم در ادامه ارزیابی هایی که بالاتر به آنها اشاره شد به شناخت بیشتری از خود و دیگران در موقعیت ها و تجربه های متفاوت برسیم. در واقع باید خود را به جای افراد بگذاریم تا به این شکل بتوانیم علت ها و آثار احساسات آنها را درک کنیم.
چطور هیجان‌های خودمان و دیگران را تنظیم کنیم؟
1. روش های تنظیم هیجانات خود
مکث کوتاه قبل از بروز واکنش
این ساده ترین روش برای کنترل هیجان است که باید سرعت پاسخ دهی را که کنیم! یعنی برای مثال بلافاصله بعد از وقوع ماجرایی واکنش نشان ندهید. ابتدا کمی تامل کنید تا واکنش مناسب را بیابید و آن را بروز دهید.
ارزیابی مجدد وضعیت
سعی کنید موقعیت و وضعیت موجود را مورد ارزیابی قرار دهید تا بتوانید هیجان مناسب تری را بروز دهید.
منحرف کردن توجه خود به جوانب دیگر
سعی کنید از زاویه ی دیگری به وضعیت خود نگاه کرده و توجه خود را از موقعیت استرس زای ماجرا به جنبه دیگر آن با شدت و برانگیختگی کمتر متمرکز کنید.
بروز دادن عصبانیت به شیوه مناسب
خشم ار آن دسته از هیجانات بسیار دردسرزاست که باید سعی کنید آن را به خوبی کنترل کنید. می توانید از کوچک ترین چیزی که باعث عصبانیتتان می شود شروع کنید و روی آن کار کنید تا مطمئن شوید که در سایر موقعیت ها نیز می‌توانید این کار را انجام دهید.
استفاده از سابلیمینال
با کمک فایل سابلیمینال شما می توانید هوش هیجانی خود را افزایش دهید. این کار با تنها گوش دادن به این فایل ها انجام می شود. به همین سادگی! اگر مایلید، پکیج کامل Subliminal را تهییه کنید.
2. روش های تنظیم هیجانات دیگران
گوش دادن و درک کردن آن ها
گوش دادن به تنهایی کافی نیست. باید سعی کنید به پیام ها و هیجان هایی که ابراز می کنند توجه کنید و تلاش کنید تا علایم کلامی و غیر کلامی شان را درک کنید.
تلاش برای نزدیک شدن به آن ها
یعنی حین گوش دادن به صحبت هایشان به سمت آن ها نزدیک شوید (به خصوص اگر حرف ها یا اعمال شما باعث ناراحتی شان شده باشد). می توانید آن ها را آرام کنید و آسیب های هیجانی یا احساسات جریحه دار شده شان را ترمیم کنید یا خسارت وارد شده به آن ها را جبران کنید.
حال چگونه از هوش هیجانی به طور موثر استفاده کنیم؟
این مورد مهم ترین و سخت‌ترین قسمت ماجراست، زیرا تمام مهارت شما در زمینه ی شناسایی، درک و تنظیم هیجانات به استفاده مؤثر از آن ها مربوط می‌شود. راه های استفاده‌ی مؤثر از هیجان‌ها عبارت اند از:
- ابراز کردن هیجان های پنهان خودتان
بیان کردن جزئیات درباره ی احساسی که دارید و علل آن، می‌تواند برای دیگران قابل درک باشد. توضیح کامل حالات هیجانی تان نشان می دهد که مسئله ی مورد بحث و خود آن ها برای شما بسیار مورد توجه و مهم هستند.
- برخورد درست و مناسب با تعارضات
این یک فرآیند چند جانبه‌ای است که در واقع شما باید صادقانه بیانات خود را برای حل تعارض به دیگران ارائه دهید و سپس مستقیما به حل مشکل به وجود آمده بپردازید، تلاش کنید با دیگران همکاری کنید و مدارا کنید و در طول فرایند حل تعارض حالات هیجانی دیگران را نیز تحت نظارت قرار دهید و بررسی کنید.
کلام پایانی درباره هوش هیجانی
در کل افرادی که مهارت هیجانی بهتری دارند، یعنی کسانی که احساسات خود را به خوبی می‌شناسند و به سمت درست ماجرا هدایت می‌کنند و همچنین احساسات دیگران را نیز درک و به شیوه ای اثربخش با آن برخورد می‌کنند، در زندگی موفق‌ترند. پس شما همیشه در تلاش باشید کنترل عمیقی بر احساسات خود داشته باشید. و بتوانید واکنش های خوب و مناسبی را در موقعیت‌های متفاوت و چالشی از خود نشان دهید. چرا که این رمز پیروزی افراد موفق است.
